(၁) ငါဟာ ငါ႔ဘ၀မွာ အေရးပါတဲ႔သူ ျဖစ္တယ္။ ငါ႔မိသားစုဘ၀မွာလည္း အေရးပါတဲ႔သူ ျဖစ္တယ္။ ငါ႔အသုိင္းအ၀ိုင္းမွာလည္း အေရးပါတဲ႔သူ ျဖစ္တယ္။ ဘာေတြလုပ္ေပးႏုိင္လုိ႔ အေရးပါတာလဲ။ ဘာမွ ထူးထူးျခားျခား လုပ္ေပးႏုိင္လုိ႔မဟုတ္ပါဘူး။ သြားရင္းလာရင္းနဲ႔ စိတ္ခ်မ္းသာစရာေလးေတြကို ငါ ေျပာႏုိင္တယ္။
တစ္ခါတေလ ကိုယ္တတ္ႏုိင္တဲ႔အကူအညီ ေပးႏုိင္တယ္။ ငါ႔ေၾကာင္႔ နည္းနည္းေလးျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ ရေစခ်င္တယ္။
ငါ႔ဘ၀မွာ ငါဟာ အေရးအပါဆံုးလူ မဟုတ္ရင္ ဘယ္သူက ငါ႔ဘ၀မွာ အေရးအပါဆံုး ျဖစ္မလဲ။ ငါဟာ ဘာမွ အသံုးမက်တဲ႔သူလုိ႔ ငါ႔ကိုယ္ငါ သေဘာထားရင္ ဘယ္လိုလုပ္ စိတ္ခ်မ္းသာမလဲ။ ဘယ္လုိလုပ္ စိတ္အားတက္မလဲ။
(၂) ငါ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ဒုကၡမေပးမိေအာင္ သတိထားတယ္။ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္
ဒုကၡေပးေနၾကရင္ ဒီီေလာက္လူေတြမ်ားတဲ႔ ေလာကၾကီးမွာ ဘယ္ေနလုိ႔ ျဖစ္ေတာ႔မလဲ။
ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ခ်မ္းသာမႈမေပးႏုိင္ရင္ ရွိပါေစေတာ႔ စိတ္ဆင္းရဲမႈေတာ႔
မေပးမိေအာင္ သတိထားပါတယ္။
(၃) ဒီေန႔ဟာ အေရးအၾကီးဆံုးေန႔ပဲ။ ဒီေန႔ကို တန္ဖုိးထားမွ ေန႔တုိင္း
တန္ဖုိးရွိတဲ႔ေန႔ ျဖစ္မယ္။ ေန႔တုိင္း တန္ဖုိးရွိတဲ႔ေန႔ျဖစ္မွ ငါ႔ဘ၀ဟာ
တန္ဖုိးရွိတဲ႔ဘ၀ျဖစ္မယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဒီေန႔ တန္ဖုိးရွိတာ လုပ္မယ္။
ပညာရွာမယ္။ မိတ္ေဆြေကာင္းရွာမယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနမယ္။ ေမြးေန႔မွာ
Happy Birth Day ေပ်ာ္ရႊင္စရာေမြးေန႔လုိ႔ ေျပာၾကတယ္။
ေပ်ာ္လည္းေပ်ာ္ၾကတယ္။ ေန႔တုိင္း အဲဒီလုိ ေပ်ာ္လုိ႔ မျဖစ္ဘူးလား။
မျဖစ္ႏုိင္စရာအေၾကာင္း ဘာရွိသလဲ။ ေန႔တုိင္း ေမြးေန႔လုိ႔ သေဘာထားမယ္။
(၄) ဒီေန႔လုပ္ရမယ္႔ အလုပ္ေတြကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္မယ္။ လူေတြကို
အေကာင္းဆံုးသေဘာထားနဲ႔ ဆက္ဆံမယ္။ ငါနဲ႔ေတြ႔ရတဲ႔ လူေတြဟာ ငါ႔လုိပဲ ဘ၀ကို
ရုန္းကန္ျပီး ေနသြားၾကတယ္။
(၅) ကိုယ္တတ္ႏုိင္တာကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ စိတ္ပါလက္ပါ၊ ရုိးရိုးသားသား
ေစတနာနဲ႔ လုပ္မယ္။ မတတ္ႏုိင္တာကို မတတ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ သေဘာထားမယ္။ အဲဒီလုိ
မတတ္ႏုိင္တဲ႔အတြက္ေၾကာင္႔ စိတ္ဆင္းရဲမခံဘူး။
(၆) ဒီေန႔ အကူအညီလုိတဲ႔ ငါ႔မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ကို အကူအညီေပးမယ္။ လူ႔ဘ၀မွာ
တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အကူအညီေပးျပီးေနသြားမွ အားလံုး အဆင္ေျပမယ္။ ငါကလည္း
ဘယ္သူ႔ကိုမွ အကူအညီမေပးဘူး။ ဘယ္သူ႔ဆီကမွလည္း အကူအညီ မယူဘူး ဆုိျပီး
ေနလုိ႔ မျဖစ္ဘူး။
(၇) ငါ ခင္သလို ငါ႔ကို မခင္ၾကဘူးလုိ႔ အျပစ္ မတင္ဘူး။ သူတုိ႔ မခင္တာဟာ
ငါ႔အတြက္ စိတ္ဆုိးစရာ မဟုတ္ဘူး။
(၈) ` အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ` လုိ႔ ဘုရား ေန႔တုိင္း ေဟာၾကား သတိေပးတာကို
မေမ႔ဘူး။ အေရးးအၾကီးဆံုး သတိေပး ေဟာၾကား မွာထားခဲ႔တာကို ေန႔တုိင္း
အားထုတ္မယ္။ ေနရာမေရြး အခ်ိန္မေရြး သတိနဲ႔ေနမယ္။ ဒါေတြကို မေမ႔မွ
စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။
(၉) ဒီေန႔ဟာ ငါ တကယ္ေနရတဲ႔ေန႔ပဲ။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ စိတ္ခ်မ္းသာမႈဟာ အျပင္မွာ
မရွိဘူး။ အတိတ္မွာ မရွိဘူး။ အနာဂတ္မွာ မရွိဘူး။ အခု ပစၥဳပၸာန္မွာပဲ
ရွိတယ္။ ငါ႔ကိုယ္ကိုငါ ေက်နပ္ေနတယ္။ ငါ႔ဘ၀ကိုငါ ေက်နပ္ေနတယ္။
ငါ႔စိတ္ခ်မ္းသာမႈဟာ ငါ႔တာ၀န္ပဲဆိုတာ ငါသိတယ္။ ငါစိတ္ခ်မ္းသာေနမွ
ငါနဲ႔ေတြ႔ရတဲ႔သူေတြကို စိတ္ခ်မ္းသာမႈ ေပးႏုိင္မယ္။ အနည္းဆံုးေတာ႔ ငါ႔အျပံဳးဟာ လႈိက္လွဲတဲ႔အျပံဳး ျဖစ္ေစရမယ္။
(၁၀) ငါဟာ ငါ႔ရဲ႕ အေကာင္းဆံုးမိတ္ေဆြျဖစ္ႏုိင္သလုိ အဆိုးဆံုးရန္သူလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သူမ်ားက ငါ႔ကို ေနရာမေရြး အခ်ိန္မေရြး ဒုကၡမေပးႏုိင္ဘူး။
ငါ႔စိတ္ကိုငါ မထားတတ္ရင္ အခ်ိန္မေေရြး ေနရာမေရြး စိတ္ဆင္းရဲႏုိင္တယ္။
ငါ႔စိတ္ကို ငါသိလုိ႔ စိတ္ထားတတ္ရင္လည္း ေနရာမေရြး အခ်ိန္မေရြး
စိတ္ခ်မ္းသာႏုိင္တယ္။
(၁၁) ဘယ္လုိသေဘာထားရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။ ဘယ္လုိေတြးရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။
ဘာလုပ္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္။ ဘယ္သူနဲ႔ေပါင္းရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမယ္ဆုိတာကို
အျမဲ ေလ႔လာရမယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူေတြကို ေလ႔လာမယ္။ အဆင္ေျပေနတဲ႔သူေတြကို
ေလ႔လာမယ္။
(၁၂) ကိုယ္႔ဘ၀ ကိုယ္႔ေနရာ ကိုယ္႔အေျခအေနကို ဘယ္သူနဲ႔မွ မလဲခ်င္ဘူး။
လဲခ်င္ေနရင္ စိတ္ဆင္းရဲေနတယ္။ ငါ႔ဘ၀ကို ငါ ေက်နပ္တယ္။ ဘယ္သူ႔ဘ၀နဲ႔မွ
မလဲႏုိင္ဘူးဆုိရင္ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။
(၁၃) ကိုယ္႔ကို သူမ်ား ခ်ီးမြမ္းတဲ႔အခါ ႏွစ္သက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အဲဒါ
သိပ္အေရးၾကီးတယ္လုိ႔ သေဘာမထားဘူး။ ခ်ီးမြမ္းတာခံရဖုိ႔ မလုပ္ဘူး။ ကိုယ္
စိတ္၀င္စားတာ၊ ကိုယ္၀ါသနာပါတာ၊ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာကို လုပ္တယ္။ ခ်ီးမြမ္းရင္ ေက်နပ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ္႔ ငါလုပ္တာကို ခ်ီးမြမ္းမွာလား၊ ကဲ႔ရဲ႕မွာလားလုိ႔ မေတြးဘူး။
(၁၄) ေငြ ဘယ္ေလာက္လုိခ်င္တယ္လုိ႔ မေတြးေတာ႔ဘူး။ ဒီအလုပ္လုပ္ရင္
ေငြဘယ္ေလာက္ရမလဲလုိ႔ မေတြးဘူး။ ဒီအလုပ္ကို ခ်စ္လုိ႔ လုပ္တယ္။
(၁၅) ကိုယ္႔စိတ္မွာျဖစ္တဲ႔ ခံစားမႈနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ဘယ္သူ႔မွာမွ တာ၀န္မရွိဘူး။ ငါ႔စိတ္ကိုငါ ခ်မ္းသာေအာင္ ထားႏုိင္တယ္။
ငါ႔စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို သူမ်ား ဖ်က္ဆီးလုိ႔ မရဘူး။ ငါစိတ္မခ်မ္းသာရင္ အဲဒါဘယ္သူ႔မွာမွ တာ၀န္မရွိဘူး။ ငါ႔စိတ္ခ်မ္းသာမႈဟာ ငါ႔တာ၀န္ပဲ။
ငါဒုကၡေရာက္တာ သူတုိ႔ေၾကာင္႔လုိ႔ ေတြးသလား။ အဲဒီလို ေတြးေနရင္ စိတ္ဆင္းရဲေနတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ မျဖစ္ေသးဘူး။ ငါ႔စိတ္မွာျဖစ္တဲ႔ခံစားမႈအတြက္ ငါ႔မွာပဲ တာ၀န္ရွိတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အျပစ္တင္ဖုိ႔မလုိဘူး။ အဲဒီလို သေဘာထားကိုျပတ္ျပတ္သားသား ထားႏိုင္တဲ႔သူဟာ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူ။ ငါ႔ကို စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ လုပ္ၾကတယ္။ ငါ႔ကို စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ မလုပ္ၾကနဲ႔လုိ႔ေျပာတဲ႔သူဟာ စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ႔သူ။
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတတ္သူေတြမွာ ရွိတဲ႔ အခ်င္းအရာ လကၡဏာေတြဟာ ဘာေတြလဲ။
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ေနတတ္တဲ႔သူဟာ
Boldness: သတၱိရွိတယ္။ ဆံုးျဖတ္ရဲတယ္။ ေျပာရဲတယ္။ လုပ္ရဲတယ္။
Brightness: အသိဉာဏ္ ေတာက္ေျပာင္တယ္။
Cheerfulness: ရႊင္လန္းတယ္။
Common sense: ပင္ကုိယ္ဉာဏ္ရွိတယ္။
Confidence: ကုိယ္႔ကိုယ္ကို ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္။
Control: မိမိကိုယ္ကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္တယ္။ အေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္တယ္။
Enthusiasm: စိတ္အားထက္သန္တယ္။ တက္ၾကြတယ္။
Forgiveness: ခြင္႔လႊတ္ႏုိင္တယ္။
Friendliness: ခင္ခင္မင္မင္ ဆက္ဆံတတ္တယ္။
Gratitude: ေက်းဇူးသိတတ္တယ္။ တန္ဖိုးထားတတ္တယ္။ အသိအမွတ္ျပဳတယ္။
Joyousness: ၾကည္လင္ရႊင္လန္းတယ္။
Kindness: ၾကင္နာတတ္၊ ညွာတာတတ္တယ္။
Mental fitness: စိတ္ဓာတ္ ၾကံ႕ခိုင္တယ္။
Optimist: အေကာင္းျမင္တယ္။ အျဖစ္ကိုျမင္တယ္။ အျပဳသေဘာရွိတယ္။
Patience: စိတ္ရွည္တယ္။ ေစာင္႔ထိန္းႏုိင္တယ္။
Peacefulness: စိတ္ျငိမ္းခ်မ္းတယ္။
Power: စိတ္စြမ္းအားၾကီးတယ္။
Productiveness: အလုပ္မ်ားမ်ားလုပ္ႏိုင္တယ္။
Wisdom: ဉာဏ္ပညာရွိတယ္။
ဒီအရည္အခ်င္းေတြ ဒီဂုဏ္ေတြေၾကာင္႔ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ႔သူဟာ
အခက္အခဲေတြကို ရင္ဆုိင္ ေက်ာ္လႊားႏုိင္တယ္။ အခက္အခဲကို ရင္ဆုိင္
ေျဖရွင္းရတာကို သေဘာက်တယ္။
မွတ္ခ်က္၊ ။ ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတိက စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္တင္ျပပါသည္။
